Veel gestelde vragen

Hoe krijg je auteursrecht?
Waarom is er Auteursrecht?
Mag ik kopiëren?
Is het auteursrecht online anders dan offline?
Ik wil aan al mijn vrienden een zelf samengestelde cd meegeven. Mag dat en hoe en bij wie kan ik dat regelen?
Wat is plagiaat?
Is een idee auteursrechtelijk beschermd?
Hoe bescherm ik mijn auteursrecht?

Hoe krijg je auteursrecht?

Om auteursrecht te krijgen is geen enkele formaliteit vereist. U hoeft niets aan te vragen, te deponeren of te registreren en het kost niets. Auteursrecht krijgt men automatisch als men iets maakt op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst. Het maakt niet uit of dat vanwege beroep, hobby of school is, als zo’n werk maar origineel is. Dat betekent dat het haast ondenkbaar moet zijn dat verschillende mensen onafhankelijk van elkaar (vrijwel) hetzelfde maken. Om misverstanden te voorkomen is het verstandig een © teken, uw naam en de datum te zetten onder of bij de dingen die u maakt.

Waarom is er Auteursrecht?

Auteursrecht is er om ervoor te zorgen dat auteurs (dat zijn niet alleen schrijvers, maar ook bijvoorbeeld schilders, dichters, componisten en fotografen) alles wat zij maken kunnen (laten) exploiteren en zo geld kunnen verdienen met hun werk. Net als ieder ander. Behalve deze financiële mogelijkheden van het auteursrecht, zorgt dit recht er ook voor dat de maker, de auteur, zeggenschap houdt over zijn creaties. In veel gevallen moeten anderen hem namelijk om toestemming vragen als ze zijn werk(en) willen gebruiken.

Mag ik kopiëren?

In de wet staat dat u voor eigen oefening, studie of gebruik een enkel exemplaar (kopie) mag maken. De nadruk ligt op eigen . U mag ook een kopie maken in opdracht van iemand anders die dat dan zelf gaat gebruiken (uw moeder kan u bijv. vragen een artikel te fotokopiëren zodat zij het ook kan lezen).
Bij muziek en film is dit anders, daar mag u UITSLUITEND voor uzelf een kopie maken. Een kopie voor een ander, of dat nu gratis of tegen betaling is en wel of niet op verzoek, mag niet.

Is het auteursrecht online anders dan offline?

Nee, alle rechten en regels zijn tot nu toe hetzelfde. Zo mag men bijvoorbeeld voor eigen gebruik een kopie maken van teksten en muziek maar dit niet aan anderen geven of verkopen. Dus als u uw cd’s op de harde schijf zet (en zo een kopie maakt) omdat u er dan ook tijdens studie en werk naar kunt luisteren, dan is dat prima. Als u het vervolgens op een website zet of een filesharingsprogramma gebruikt, geeft u het aan anderen. Dat mag dus niet. Tenzij het natuurlijk eigen geschreven, gecomponeerde en opgenomen muziek is! Dan heeft u immers zelf alle rechten en mag u doen wat u er mee wilt.
Precies hetzelfde geldt voor teksten, films en foto’s.

Ik wil aan al mijn vrienden een zelf samengestelde cd meegeven. Mag dat en hoe en bij wie kan ik dat regelen?

Het gaat hier om het maken van kopieën en dat mag alleen voor eigen oefening, studie of gebruik. Daar is hier geen sprake van en dus zult u aan de verschillende rechthebbenden toestemming moeten vragen. U heeft te maken met verschillende rechten en rechthebbenden.

De auteurs, dat zijn de componist(en) en uitgever en, afhankelijk van het soort muziek, de tekstdichter(s). Het auteursrecht verloopt 50 jaar nadat de maker overleden is. Als dit niet het geval is, moet u toestemming vragen voor uw ‘samengestelde -cd’ aan de auteurs. Bij SASUR kunt u deze toestemming vragen. Zij geeft die toestemming (bijna) altijd in ruil voor een financiële vergoeding die dan weer naar de auteurs gaat.

Wat is plagiaat?

Onder plagiaat wordt wel verstaan de nabootsing van een werk of stijl van een ander, met het oogmerk dit voor een eigen creatie door te laten gaan. Degene die plagiaat pleegt, maakt het werk van een ander na en doet alsof hij de maker of bedenker van het werk is.

Niet alleen het namaken van werken van een ander, ook het overnemen van een stijl van een componist of uitvoerend artiest noemt men plagiaat. In dit geval hoeft er echter geen sprake te zijn van inbreuk op het auteursrecht, omdat op een stijl als zodanig geen auteursrecht rust. Dit is dan ook niet strafbaar.

Is een idee auteursrechtelijk beschermd?

Een idee als zodanig wordt niet beschermd door het auteursrecht. Slechts de concrete uiting of vormgeving van het idee kan door het auteursrecht worden beschermd. Er ontstaat dus geen auteursrecht op een idee op zich. Als een idee bijv. concreet is uitgewerkt in een bepaalde vormgeving, wordt die vormgeving of de uitingskenmerken daarvan beschermd en niet het daaraan ten grondslag liggende idee. Een idee dat zich slechts in het hoofd van iemand bevindt kan dus niet beschermd worden.

Voor het ontstaan van het auteursrecht is geen formele handeling nodig, het ontstaat vanzelf. De uitwerking of concretisering van een idee kan plaatsvinden door bijv. het maken van een prototype, een beschrijving op papier of computer, of het spelen van een improvisatie op een muziekinstrument.

De uitwerking van het idee hoeft niet ‘af te zijn voordat auteursrecht op die uitwerking ontstaat. Het gaat erom dat het idee in enige vorm waarneembaar is geworden. Echter; hoe concreter de uiting of vormgeving van het idee, hoe meer bescherming de wet Auteursrecht zal bieden.

Hoe bescherm ik mijn auteursrecht?

Om kenbaar te maken dat het idee van u is, kunt u op ieder exemplaar van het uitgewerkte idee het copyright teken ( © ) plaatsen, met daarachter het jaartal van eerste publicatie en uw naam. Daarbij kunt u ook nog een stukje tekst plaatsen. Een voorbeeld is :”Niemand mag zonder voorafgaande toestemming van de maker van dit auteursrechtelijk beschermd werk, het werk gebruiken, verveelvoudigen, bewerken of openbaar maken”.

Bewijs leveren van uw auteursrecht is vaak moeilijk. Vooral ingeval een derde beweert dat u uw werk van hem heeft ‘afgekeken’ en als u wilt bewijzen dat u uw werk eerder maakte. Om uw bewijspositie sterker te maken kunt u het volgende doen:

- U kunt een exemplaar van de uitwerking van uw idee in een dichtgeplakte envelop aangetekend verzenden aan uzelf en deze bij ontvangst niet openmaken. U heeft dan namelijk een datumstempel op de envelop staan. De datumstempel moet wel op de sluiting van de envelop aangebracht zijn. Mocht het ooit zo zijn dat u in een rechtszaak verwikkeld raakt en een derde stelt dat u uw idee van hem heeft ‘afgekeken’, dan kunt u de envelop bij de rechter of een notaris laten openen. De derde zal dan moeten bewijzen dat hij het werk eerder maakte. Dat kan zeer in uw voordeel werken. De aangetekende brief is geen bewijs van uw auteursrecht; het kan echter bij de rechter wel een gunstige bewijslastverdeling voor u opleveren.

- U kunt ook de bewijspositie m.b.t. de datum versterken met een depot bij de notaris. De notaris zal hier echter wel een vergoeding voor vragen.